Τι αντιπροσωπεύουν 25 χρόνια; Για το σύμπαν και τη φύση σχεδόν τίποτε, ένα φλας φωτογραφικής μηχανής στη διάρκεια μιας μέρας. 25 χρόνια όμως είναι πολλά για τον άνθρωπο, περίπου το 1/3 της συνολικής του ζωής και περισσότερο από το μισό της παραγωγικής του ζωής.

Κι όμως, τα τελευταία 25 χρόνια η Ελληνική οικονομία και ο εθνικός πλούτος βελτιώθηκαν ελάχιστα όπως δείχνει το διάγραμμα με την εξέλιξη του κατά κεφαλήν Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, που είναι ο αντιπροσωπευτικότερος δείκτης για τον εθνικό πλούτο μιας χώρας. Πολύ απλά, ως χώρα παράγουμε το 2004 εθνικό πλούτο περίπου τον ίδιο (ακριβέστερα λίγο μεγαλύτερο) σε σχέση με αυτόν που παράγαμε το 1979.

Το ερώτημα που τίθεται εύλογα είναι, γιατί; Υπάρχουν αρνητικά γεγονότα που δεν μπορούσε να επηρεάσει η χώρα μας, όπως οι ενεργειακές κρίσεις του 1973 και 1979, οι παγκόσμιες κρίσεις του 1991 (πόλεμος Κόλπου), του 1999 (πόλεμος στο Κόσοβο), του Σεπτεμβρίου του 2001, του 2003 (πόλεμος στο Ιράκ).

Τα κυριότερα όμως αίτια της στασιμότητας της Ελληνικής οικονομίας είναι εγγενή, οφείλονται σε μας τους Έλληνες και στις επιλογές των ηγεσιών μας.

Η ελληνική οικονομία λειτουργεί επί 25 χρόνια υπό καθεστώς κρατισμού, όπου το κράτος ελέγχει άμεσα ή έμμεσα τα 2/3 του παραγόμενου εθνικού πλούτου. Οι κυβερνήσεις και οι πρωθυπουργοί αλλάζουν, αλλά ο κρατισμός παραμένει κυρίαρχος παντού, ακόμη και στον τουρισμό. Γιατί να δείξει ζήλο, προσπάθεια, νεωτεριτικότητα ο κρατικοδίαιτος εργαζόμενος, όταν έχει εξασφαλισμένο το (όποιο) εισόδημα και ταυτόχρονα κανένα κίνητρο για περισσότερη απόδοση;

Αλλά και ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας αναπτύχθηκε στρεβλά, εξαρτώμενος από το κράτος, απευθυνόμενος στη μικρή ελληνική αγορά και αναπτύσσοντας ως κυρίαρχη τάση το γρήγορο πλουτισμό για τους ιδιοκτήτες, την ανασφάλεια για τους εργαζόμενους, την αποθάρρυνση επενδύσεων που εισάγουν την καινοτομία και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.

Η συντεχνιακή κυριαρχία στη χώρα μας έχει περιθωριοποιήσει πολλές υγιείς δυνάμεις και επέτρεψε ταυτόχρονα στις μετριότητες να κυριαρχούν. Η αξιοσύνη, η εξειδίκευση, το ταλέντο, το μεράκι, η υπερπροσπάθεια είναι ιδιότητες που προσπερνά η Ελληνική μετριότητα.

Μια οικονομία με τόση δυσκαμψία ήταν πολύ δύσκολο να προσαρμοσθεί στις αυξανόμενες και γρήγορα μεταβαλλόμενες συνθήκες του παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος. Δεν επενδύσαμε στις νέες τεχνολογίες (όπως έκανε η Φινλανδία), δεν προσελκύσαμε επιχειρήσεις (όπως έκανε η Ιρλανδία και η Ισπανία), δεν επεξεργασθήκαμε τα προϊόντα που παράγει απλόχερα η Ελληνική γη (όπως κάνει η Γαλλία). Αρκεσθήκαμε απλώς στις εισροές Κοινοτικών πόρων…

Υπάρχει διέξοδος; Πώς θα αποδεσμευθούν οι παραγωγικές δυνάμεις που παραμένουν εγκλωβισμένες; Θα αξιοποιήσουμε τα αρκετά συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουμε ως άνθρωποι και ως χώρα; Θα στρέψουμε το βλέμμα προς τη γενιά που έρχεται; Θα προσαρμόσουμε την παιδεία προς τις απαιτήσεις της εποχής; Θα αναδείξουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά;

Ο δρόμος δεν θα είναι εύκολος. Η ελληνική οικονομία χρειάζεται ρήξεις με το παρελθόν, τομές, νέο πνεύμα. Θα τολμήσουν οι ηγεσίες;