Το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στην Πορτογαλλία αναδείχθηκε σε μοναδικό γεγονός πρωτοφανούς συμμετοχής τόσων ανθρώπων, είτε μέσα στα στάδια είτε μπροστά στις τηλεοπτικές οθόνες. Τι εκστασίασε και τι ένωσε όλους αυτούς τους ανθρώπους;
Το ποδόσφαιρο στην Πορτογαλλία υπήρξε ένα ζωντανό θέαμα, με άγνωστο αποτέλεσμα, με κανόνες παιχνιδιού αξιόπιστους, σαφείς και απλούς. Ήταν μια διεκδίκηση της νίκης, όπου ο φαινομενικά ισχυρός μπορούσε να ηττηθεί (και συχνά ηττήθηκε), όπου η αλαζονεία μπορούσε να αποβεί αυτοκαταστροφική, όπου ο αδύναμος αντίπαλος είχε λόγο ύπαρξης. Στην Πορτογαλλία προσφέρθηκε ποδοσφαιρικό θέαμα, όπου το τυχαίο, το απρόβλεπτο, τα ζωντανό, συνεπήρε τις μάζες.
Ο απλός θεατής ένιωσε ότι συμμετέχει, ότι με τις επευφημίες ή έστω με την παρουσία του συμβάλλει κι αυτός στο τελικό αποτέλεσμα, ότι ταυτίζεται με κάποιο ιδανικό. Το ποδόσφαιρο, όπως και τα άλλα αθλήματα, ανυψώνει τον άνθρωπο από την ξεχασμένη και ασήμαντη ατομικότητα στη συλλογικότητα.
Η επιτυχία της Εθνικής μας ομάδας στην Πορτογαλλία εκπέμπει σαφή μηνύματα: Όποιοι εργάζονται μεθοδικά, συστηματικά, με μέτρο και ταπεινότητα έχουν υψηλές πιθανότητες (βοηθούσης και της τύχης) για θετικά αποτελέσματα. Αντίθετα, ο εγωισμός, η έλλειψη οργάνωσης, η υπεροψία και ο ατομικισμός δεν βοηθούν ούτε το άτομο ούτε το σύνολο.
Η σύγκριση με όσα γίνονται στα Ελληνικά γήπεδα είναι θλιβερή. Όταν ο θεατής έχει υποψίες για στημένες καταστάσεις, με την ανόητη βία παρούσα, με άθλιες υποδομές, πώς θα αναζητήσει το θέαμα, την επιβράβευση, το ωραίο; Η Πολιτεία πρέπει να διδαχθεί από όσα έγιναν στην Πορτογαλλία και να δράσει άμεσα: να δώσει αξιοπιστία στο Ελληνικό πρωτάθλημα, να ελέγξει τη βία, να κάνει το ποδόσφαιρο και το γήπεδο πόλο διασκέδασης για την οικογένεια και την παρέα, να αναζητήσει και να αναδείξει τα νέα ταλέντα.
Εξίσου θλιβερή είναι και η σύγκριση με την πολιτική, στην οποία οι πολίτες γυρίζουν την πλάτη, διότι έχουν την πεποίθηση ότι δεν συμμετέχουν ουσιαστικά, ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από άλλους που αγνοούν τους πολίτες, ότι οι κανόνες του παιχνιδιού δεν είναι καθαροί. Ο πολίτης αρνείται πλέον και να παρακολουθήσει την πολιτική, την οποία θεωρεί αναξιόπιστη, αναποτελεσματική, μακριά από τον άνθρωπο.
Κάποτε συγκινούσαν τις μάζες και οι μεγάλες συναυλίες και η μουσική, με ουσιώδη συστατικά κι εδώ το θέαμα, τη διασκέδαση, τη συμμετοχή. Όλο και περισσότερο όμως οι μουσικές εκδηλώσεις χάνουν το στοιχείο του πηγαίου, του αυθόρμητου κι αυτό απωθεί τις μάζες.
Το ποδόσφαιρο ανέδειξε στην Πορτογαλλία τις πραγματικές προσδοκίες των ανθρώπων: να βρεθούν μπροστά στο άγνωστο, να έχουν νέες εμπειρίες και νέες συναντήσεις, να απολαύσουν το θέαμα, να μεθέξουν στη νίκη αλλά και στην ήττα, να νιώσουν ότι είναι κάποιοι.
Τα μηνύματα είναι σαφή για την κοινωνία και την πολιτεία. Το άτομο γυρίζει την πλάτη σε ό,τιδήποτε στημένο, αλαζονικό, ψεύτικο. Θέλει το ζωντανό, το πηγαίο, το απρόβλεπτο, που τελικά συνθέτουν την πεμπτουσία της ζωής.